Każdego roku Rada Programowa Krakowskiej Fundacji Filmowej przyznaje nagrodę Smoka Smoków za wyjątkowy wkład w rozwój światowej kinematografii. W trakcie 61. Krakowskiego Festiwalu Filmowego, 31 maja odbierze ją Piotr Dumała – mistrz światowej animacji i twórca autorskich technik filmowych.
Piotr Dumała to wybitny polski artysta: scenarzysta, animator, reżyser, scenograf, rysownik, plakacista, literat, aktor, a także pedagog. Absolwent Wydziału Konserwacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1982), gdzie uczył się też w Pracowni Grafiki Filmowej prof. Daniela Szczechury, współtwórcy polskiej szkoły animacji, również laureata nagrody Smoka Smoków.
Dumała uprawia animację autorską, a także użytkową (czołówki festiwali i programów telewizyjnych, reklamy, klipy muzyczne). Współpracował przy realizacji spektakli teatralnych Romana Polańskiego i Grzegorza Jarzyny. Zajmuje się również rysunkiem prasowym, projektowaniem okładek książek oraz plakatem teatralnym i filmowym. W animacji posługuje się tradycyjną kreską i technikami komputerowymi, a także – wymyśloną przez siebie – metodą płytek gipsowych. Często inspiruje go literatura (Franz Kafka, Fiodor Dostojewski). Laureat kilkudziesięciu nagród festiwalowych, m.in. w Bilbao, Espinho, Huesce, Mannheim, Montrealu, Oberhausen, Ottawie, Zagrzebiu.
Twórczość Dumały niemal od początku była związana z Krakowskim Festiwalem Filmowym. W bogatej kolekcji festiwalowych trofeów artysty, kilkanaście pochodzi z Krakowa, m.in.: między innymi Piotr Dumała dwukrotnie otrzymywał Złotego Smoka – za “Łagodną” w 1985 i za “Ściany” w 1988 roku, Brązowego Lajkonika w 1989 za “Wolność nogi”, Brązowego Smoka i Nagrodę FICC za “Franza Kafkę” w 1992 oraz Srebrnego Lajkonika (2014) za “Hipopotamy”. Przyszła pora na zasłużonego Smoka Smoków.
Jako że od Krakowa rozpoczęła się moja kariera filmowa, pozostał w mojej wyobraźni jako miejsce nadziei, marzeń, spotkań z reżyserami – przeżyć jakie ekscytowały młodego filmowca. Festiwal krakowski jest chyba przede wszystkim festiwalem mojej młodości. Tak więc ta nagroda teraz daje jakieś dziwne poczucie spojrzenia na nią z odwrotnej perspektywy. – wspomina Piotr Dumała – Zawsze postrzegałem Smoka Smoków jako nagrodę dla kogoś na podsumowanie wielkiego dorobku, długich lat nieustających dokonań na polu sztuki filmowej i to filmu krótkometrażowego. Mój pierwszy profesjonalny film animowany “Lykantropia” powstał rzeczywiście dawno, w 1981 roku, czyli dokładnie 40 lat temu, ale właściwością czasu jest względność. Reżyserzy obdarowywani nagrodą Smoka Smoków wydawali mi się w tamtych czasach jakimiś świętymi. Ja zaś byłem niczym majtek, który nawet nie marzył, by mógł stać się kiedyś kapitanem. Więc owszem, dostaję teraz rangę kapitana i może jest to dobry moment, by zamknąć w ten sposób pewien rozdział. Ale pozostaję jednocześnie w poczuciu znajdowania się w połowie drogi, nawet gdyby miało się okazać, że to, co robię teraz jest nie żadnym środkiem drogi, lecz jej finałem.
Dla mnie film to jest okienko, przez które zaglądamy do jakiegoś innego świata – powiedział kiedyś Piotr Dumała i jego własna twórczość jest świetnym potwierdzeniem tej opinii. – uzasadnia wybór tegorocznego laureata Smoka Smoków, przewodniczący Rady Programowej Krakowskiej Fundacji Filmowej, profesor Tadeusz Lubelski – Oglądając filmy Piotra Dumały, kontaktujemy się z takim innym, niepowtarzalnym światem, mając cały czas świadomość, że czynimy to za pośrednictwem autora, który za nas przez okienko patrzy. W tym świecie – jak w marzeniu sennym – obowiązują inne reguły niż w naszym rzeczywistym: możliwe są nieoczekiwane przeobrażenia, panuje inne światło i inne tempo, do jego zrozumienia niezbędne jest poczucie humoru.
Ceremonii wręczenia nagrody Smoka Smoków, tradycyjnie już będzie towarzyszyła retrospektywa twórczości laureata. W programie znajdzie się kilkanaście dzieł Piotra Dumały zarówno pierwszych nagradzanych filmów, jak też tych najnowszych. Jak co roku, laureat poprowadzi master class otwarty dla filmowców, ale też dla wszystkich miłośników animacji.
Do Krakowa przyjedzie także Péter Forgács – ubiegłoroczny laureat Smoka Smoków, światowej sławy węgierski dokumentalista, który z powodu sytuacji związanej z rozprzestrzenianiem się koronawirusa nie mógł odebrać nagrody osobiście. Wśród wydarzeń towarzyszących w programie festiwalu znajdzie się prezentacja instalacji multimedialnej artysty – „Listy do tych co daleko”, którą Forgács przygotował specjalnie na otwarcie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie w 2013 roku.
Nagroda Smok Smoków, przyznana w tym roku po raz 24, to najwyższe wyróżnienie Rady Programowej Krakowskiej Fundacji Filmowej, organizatora Krakowskiego Festiwalu Filmowego, jako wyraz uznania za wkład w rozwój światowej kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego i animowanego.
Wśród dotychczasowych laureatów znalazło się wielu znamienitych twórców m.in. Werner Herzog, Priit Pärn, Kazimierz Karabasz, Bohdan Kosiński, Bogdan Dziworski, Allan King, Albert Maysles, Jonas Mekas, Helena Trestíková, Stephen i Timothy Quay, Raoul Servais, Jerzy Kucia czy Paul Driessen.
Retrospektywa twórczości Piotra Dumały
- “Czarny Kapturek” / “Little Black Riding Hood”, reż. Piotr Dumała, Polska, 1983
- “Dr Charakter przedstawia” / “Dr Charakter presents’’, reż. Piotr Dumała, Polska, 2010
- “Dr Charakter przedstawia II” / “Dr Charakter presents II”, reż. Piotr Dumała, Polska, 2012
- “Ederly”, reż. Piotr Dumała, Polska, 2015
- “Franz Kafka”, reż. Piotr Dumała, Polska, 1991
- “Hipopotamy” / “Hippos”, reż. Piotr Dumała, Polska, 2014
- “Kołysanka” / “Lullaby”, reż. Piotr Dumała, Polska, 2012
- “Łagodna” / “The Gentle One”, reż. Piotr Dumała, Polska , 1985
- “Las” / “The Forest”, reż. Piotr Dumała, Polska, 2009
- “Latające włosy” / “Flying Hair”, reż. Piotr Dumała, Polska, 1984
- “Lykantropia” / “Lycanthropy”, reż. Piotr Dumała, Polska, 1981
- “Nerwowe życie kosmosu” / “A Nervous Life of Cosmos”, reż. Piotr Dumała, Polska, 1986
- “Ostatnia wieczerza” / “The Last Supper”, reż. Piotr Dumała, Polska, 2019
- “Ściany” / “The Last Supper”, reż. Piotr Dumała, Polska, 1987
- “Walka, miłość i praca” / “Fight, Love and Work”, reż. Piotr Dumała, Polska, 2009
- “Wolność nogi” / “Freedom of the Leg”, reż. Piotr Dumała, Polska, 1988
- “Zbrodnia i kara” / “Crime and Punishment”, reż. Piotr Dumała, Polska, 2000