Międzynarodowy konkurs dokumentalny 58. Krakowskiego Festiwalu Filmowego
Najnowsze filmy powracających na Festiwal laureatów z poprzednich lat, groza syryjskiej wojny widziana z różnych stron konfliktu, trudne rodzinne relacje i nieoczywiste miejsca bogate w inspirujące historie – to tylko część tematów, jakie składają się na tegoroczny program międzynarodowego konkursu dokumentalnego. W tym roku prawie połowa tytułów to filmy zrealizowane przez kobiety!
“Wybraliśmy dokumenty, które nie są tym, czym się wydają. Niezależnie od tego, czy opowiadają o współczesnych wojnach, o sporcie, sztuce czy relacjach międzyludzkich, prezentują spojrzenie nie do końca oczywiste. Skłaniają do dyskusji o tym, co prywatne i co, publiczne. Pokazują, jak radzi sobie pojedynczy człowiek w zderzeniu z instytucją, lokalną społecznością, wielką ideą czy z własną rodziną. Coraz częściej twórcy szukają dla tych nieoczywistości osobnego języka, czerpiąc ze sztuk wizualnych, sięgając po inscenizację, eksperymentując z materiałami archiwalnymi. Staraliśmy się uchwycić również tę formalną różnorodność”. – komentuje wybór selekcjonerka Anita Piotrowska.
Wśród konkursowych filmów są w tym roku dwie polskie produkcje: “Over the limit”, głośny dokument, dzięki któremu reżyserka Marta Prus znalazła się na prestiżowej liście magazynu Variety. To historia rosyjskiej gimnastyczki Margarity Mamun, która w drodze po olimpijskie laury w Rio de Janeiro musi zmierzyć się nie tylko z rywalkami, ale także z własnymi ograniczeniami.
Najnowszy film zaprezentuje Grzegorz Zariczny, twórca nagrodzonego na festiwalu Sundance filmu “Gwizdek”. Tym razem reżyser przedstawia licealistów z klasy maturalnej. “Ostatnia lekcja” to opowieść o pierwszych ważnych decyzjach dotyczących wchodzenia w dorosłość. O polskim bohaterze opowiada także film niepolskiego twórcy. Izraelczyk Amir Yatziv w filmie “Standby Painter” przypomina głośną kradzież obrazu Moneta z muzeum w Poznaniu. Wysłuchując zwierzeń sprawcy całego zajścia, usiłuje po latach zrozumieć jego motywacje.
Na festiwal powracają twórcy nagradzani wcześniej w Krakowie. Till Schauder, zwycięzca ubiegłorocznego konkursu DocFilmMusic, w najnowszym filmie przenosi nas na Jamajkę, gdzie przygląda się narodowej drużynie piłki nożnej podczas kwalifikacji do mistrzostw świata, jednak “The Reggae Boyz” to coś więcej niż opowieść o sportowej rywalizacji.
Laureat Srebrnego Rogu z 2014 roku za film “Powrót do Homs” (“Return to Homs”), Talal Derki, ponownie skonfrontuje krakowską publiczność z obezwładniającą grozą syryjskiej wojny. W “O ojcach i synach” reżyser odwiedza rodzinę zradykalizowanego członka ISIS i obserwuje proces dojrzewania żołnierzy Boga. Swoistym rewersem jest film „Saper” (reż. Hogir Hirori, Shinwar Kamal), zapierający dech obraz tej samej wojny, ale z drugiej strony linii frontu. Bohaterem filmu jest kurdyjski saper, ojciec ósemki dzieci, który codziennie naraża swoje zdrowie i życie, aby chronić innych.
Kaleo La Belle za film „Życie jest gdzie indziej” (“Beyond This Place”) odebrał najwyższy laur konkursu dokumentalnego w 2010 roku. W najnowszym filmie “Zakochać się” reżyser znów podejmuje temat rodziny i kieruje kamerę na siebie, prezentując relacje z dwiema najważniejszymi kobietami swojego życia.
Temat rodziny i trudnych relacji powraca także w innych dokumentach. W rosyjskim filmie “Biała mama” matka szóstki czarnoskórych dzieci decyduje się adoptować białego chłopca z poważnymi problemami zdrowotnymi. Pojawienie się nowego członka rodziny wprowadza dysharmonię w dotychczasowym życiu rodziny. Jedna z reżyserek dokumentu, Zosya Rodkevich, za film “Mój przyjaciel Borys Niemcow” otrzymała w 2016 roku Złoty Róg dla reżysera najlepszego filmu dokumentalnego.
Chiński “Syn, syn” (reż. Shen Zhang) to zupełnie inna historia, ale również opowiada o dramatycznej decyzji, jaką podejmuje matka. Po tragicznej śmierci syna postanawia bowiem zaadoptować chłopaka, który go zamordował. To wstrząsający dokument o straszliwej rozpaczy, nieustającej żałobie i niezbędnym przebaczaniu.
W filmie “Święty od bandytów” Maïlys Audouze – córka i reżyserka – próbuje zrozumieć i lepiej poznać swojego ojca, który w bardzo wczesnym wieku wszedł w konflikt z prawem. W intymnej rozmowie poznaje dokładnie jego kryminalną przeszłość, a także sprawia, że musi się on skonfrontować z pewnymi dokumentami, do których po latach dotarła.
“Hafis & Mara” (reż. Mano Khali) to z kolei portret dojrzałego małżeństwa. On – artysta malarz libańskiego pochodzenia, obieżyświat, wiecznie przekraczający granice w sztuce i własnym życiu, ona – jego wierna żona i muza, domatorka. Dokument złożony z wywiadów i obserwacji codziennego życia to próba uchwycenia ich wyjątkowej, nietypowej relacji.
Nie zabraknie również tematów przedstawionych z perspektywy konkretnych miejsc. “Rabot” opowiada o komunalnym bloku w Belgii przeznaczonym do wyburzenia. Reżyserka Christina Vandekerckhove śledzi losy mieszkańców budynku, którzy muszą się wyprowadzić, co dla niektórych równa się z podjęciem niekiedy bardzo dramatycznych decyzji. O innym bloku, tym razem w multikulturowej dzielnicy Jerozolimy, opowiada natomiast film “Przy ulicy Sterna” (reż. Gad Abittan). To osobista historia reżysera, który ten blok zamieszkiwał i przez kilka lat filmował swoich sąsiadów. Wraz z pojawieniem się nowych mieszkańców – ultraortodoksyjnych Żydów – dotychczasowy pluralizm religijno-kulturowy dzielnicy zostaje zachwiany.
Dokument “Godziny otwarcia” (reż. Silvia Bellotti) prezentuje z kolei pracę urzędu we Włoszech i próbę zapanowania nad panującym w nim chaosem. To uniwersalna opowieść o biurokracji, przedstawiona z punktu widzenia zniecierpliwionych urzędników oraz ludzi oczekujących dzień w dzień na swoją kolej i odsyłanych wciąż z miejsca na miejsce.
Kaplica przy ruchliwej autostradzie w Niemczech staje się natomiast bohaterką filmu “Wyznania przy autostradzie” (reż. Elsbeth Fraanje). Tysiące ludzi mija ją codziennie, część z nich zatrzymuje się na chwilę zadumy i refleksji oraz by zostawić ślad w księdze gości. Poznajemy bliżej odwiedzających i opiekujących się tym nietypowym punktem na trasie.
Białoruski „Debiut” (reż. Anastasiya Miroshnichenko) śledzi próby amatorskiej grupy teatralnej w zakładzie karnym dla kobiet. Dla wielu udział w sztuce to jedyna szansa na oderwanie się od brutalnej rzeczywistości, w której się znalazły, a także próba poradzenia sobie z tęsknotą za bliskimi.
W filmie “Lęk” (reż. Pablo Aparo, Martín Benchimol) życie i zdrowie mieszkańców argentyńskiej wioski El Dorado są podporządkowane wierze w niezwykłą moc lokalnych znachorów. Z rozmów z kolejnymi uzdrowicielami i ich pacjentami wyłania się portret bardzo konserwatywnej i radykalnej społeczności, żyjącej w oderwaniu od współczesnej cywilizacji.
Zmarła pod koniec zeszłego roku Racy Taylor to bohaterka dokumentu “Gwałt na Recy Taylor” w reżyserii Nancy Buirski. W 1944 roku 24-letnia wówczas Taylor padła ofiarą zbiorowego gwałtu. Sprawców, mimo że szybko zostali zidentyfikowani, nigdy nie skazano. Taylor była Afroamerykanką, a została zgwałcona przez sześciu białych mężczyzn. Przez całe życie walczyła o sprawiedliwość.
Konkurs dokumentalny odbywa się już po raz dwunasty. Twórca najlepszego filmu otrzyma Złoty Róg – najwyższe wyróżnienie konkursu.
Lista filmów zakwalifikowanych do konkursu dokumentalnego:
“Biała mama” / “White Mama”, reż. Zosya Rodkevich, Evgeniya Ostanina, Rosja, 97’, 2018
“Debiut” / “Debut”, reż. Anastasiya Miroshnichenko, Białoruś, 80’, 2017
“Godziny otwarcia” / “Open to the Public”, reż. Silvia Bellotti, Włochy, 60’, 2017
“Gwałt na Recy Taylor” / “The Rape of Recy Taylor”, reż. Nancy Buirski, USA, 91’, 2017
“Hafis & Mara”, reż. Mano Khali, Szwajcaria, 88’, 2018
“Lęk” / “The Dread”, reż. Pablo Aparo, Martín Benchimol, Argentyna, 64’, 2017
“O ojcach i synach” / “Of Fathers and Sons”, reż. Talal Derki, Niemcy, Syria, Liban, Katar, 98’, 2017
“Ostatnia lekcja”/ “The Last Lesson”, reż. Grzegorz Zariczny, Polska, 53’, 2018
“Over the Limit”, reż. Marta Prus, Polska, Niemcy, Finlandia, 74’, 2017
“Przy ulicy Sterna” / “The Stars of Stern”, reż. Gad Abittan, Izrael, Francja, 58’, 2018
“Rabot”, reż. Christina Vandekerckhove, Belgia, 95’, 2017
“Reggae Boyz”, reż. Till Schauder, USA, Niemcy, Jamajka, 72’, 2018
“Saper” / “The Deminer”, reż. Hogir Hirori, Shinwar Kamal, Szwecja, 83’, 2017
“Standby Painter”, reż. Amir Yatziv, Guy Slabbinck, Belgia, Izrael, 52’, 2018
“Święty od bandytów” / “The Saint of Thugs”, reż. Maïlys Audouze, Francja, 34’, 2017
“Syn Syn” / “Son Son”, reż. Shen Zhang, Chiny, 62’, 2017
“Wyznania przy autostradzie” / “Highway Confessions”, reż. Elsbeth Fraanje, Holandia, 52’, 2017
“Zakochać się” / “Fell in Love with a Girl”, reż. Kaleo La Belle, Szwajcaria, 120’, 2017
Filmy zakwalifikowane do pozostałych konkursów będą systematycznie publikowane na stronie www.krakowfilmfestival.pl.
58. Krakowski Festiwal Filmowy odbędzie się w dniach 27 maja – 3 czerwca 2018 roku