Życie Ivanny [AD]

Rosja, Norwegia, Finlandia, Estonia2021dokument80'Seans z audiodeskrypcją i napisami dla niesłyszących (2021)

Seans z audiodeskrypcją i napisami dla niesłyszących. Życie Ivanny to film dokumentalny z 2021 roku. Reżyserem i autorem scenariusza jest Renato Borrayo Serrano. On też wraz z Dary’ą Sidorovą wykonał zdjęcia. Film powstał w wyniku współpracy producentów z Rosji, Norwegii, Finlandii i Estonii. Akcja rozgrywa się współcześnie na północnych krańcach syberyjskiej części Rosji, w Kraju Krasnojarskim. Trwa około kilkanaście miesięcy. Bohaterka, Ivanna należy do ludu Nieńców. To rdzenni mieszkańcy tundry w tym rejonie. Społeczność, z której pochodzi Ivanna, prowadzi koczowniczy tryb życia. Zajmuje się hodowlą reniferów, co stanowi główne źródło utrzymania oraz trzon tradycji. Nieńcy mieszkają w szałasach ustawionych na płozach sań. Szałasy mają konstrukcję z drewnianych żerdzi. Z zewnątrz pokrywają je skóry reniferów, od wewnątrz – cerata. Szałasy to sześciany o bokach długości kilku metrów. Powierzchnia tego domostwa wynosi więc maksymalnie kilkanaście metrów. To jedno pomieszczenie, w którym toczy się życie całej rodziny. Ma ono jedno niewielkie okno i drzwi wychodzące bezpośrednio na zewnątrz. Ogrzewa je piec typu koza. To żeliwna beczka z drzwiczkami. Płonące w niej kawałki drewna stanowią źródło ciepła. Na górnej blasze pieca ustawia się garnki do gotowania i grzania wody. Dym odprowadzany jest żeliwną rurą wystającą ponad płaskim dachem. Pomiędzy szałasami krążą renifery oraz psy. Wokół panuje sroga zima. Wszystko pokrywa gruba warstwa śniegu. Nieraz wieje porywisty wicher. Mąż Ivanny, Gena, mieszka 200 kilometrów od rejonu tundry zamieszkiwanego przez społeczność Nieńców. To miasteczko Tukhard. Stoją tutaj domy na palach. To skromne budynki na planie prostokąta. Z zewnątrz pokrywają je pobłyskujące metalicznie płaty materiału izolującego. Wewnątrz ściany domu Geny oklejono kolorowymi tapetami w kwiatowe wzory. Stoi kilka starych sprzętów: łóżka, stół, parę zdezelowanych szafek. Jest łazienka z wanną i bieżąca woda oraz kuchnia z kuchenką gazową. Ostatnia część filmu rozgrywa się w Dudince. To portowe miasto liczące około 25 tysięcy mieszkańców. Na jego krajobraz składają się socrealistyczne bloki, asfaltowe ulice, zabudowania i dźwigi portowe. Niektóre bloki pokrywa poszarzały tynk, niektóre pomalowano na żywe kolory: żółty, niebieski, zielony. Pomiędzy nimi stoją małe domy na palach. Pokrywa je niebieski i szary materiał izolacyjny. Dachy sklecono z desek. Film nakręcono w spokojnym rytmie. Często stosowane są bardzo długie ujęcia. Kamera pozostaje bardzo blisko bohaterów. Czasem ustawiona jest na podłodze szałasu. Uzyskano w ten sposób efekt tak zwanej żabiej perspektywy. Jest to filmowanie planu od dołu. Zdarza się, że dzieci Ivanny zaglądają do obiektywu kamery. Ivanna ma 26 lat. Jest matką pięciorga dzieci: Jarika, Julii, Andriana, Aleksandra i Gienadi. Namiętnie pali papierosy. Jest szczupłą długowłosą brunetką. Ma typowe dla swojej grupy etnicznej skośne ciemne oczy. Jędrna skóra twarzy i wystające kości policzkowe oraz wąski nos dopełniają obrazu. Ubiera się w obcisłe dżinsy i kolorowe bluzki. Często zakłada spódnicę w kwieciste wzory. Nieraz nosi kozaki na obcasie z wysokimi futrzanymi cholewkami. W zimie, wychodząc na zewnątrz, wkłada luźną kurtkę. Na dłuższe wyprawy w dni, gdy temperatura spada do minus pięćdziesięciu stopni, ubiera tradycyjny kożuch ze skóry reniferów. Jest on długi, luźny. Ma szary kolor. Na ramionach zdobią go czerwono-czarne tasiemki.