JUBILEUSZOWY CYKL KRAKOWSKIEGO FESTIWALU FILMOWEGO – CZ. IV – KINO WYOBRAŹNI

Przygotowany z okazji 50. jubileuszu Krakowskiego Festiwalu Filmowego cykl pokazów jest na półmetku. W styczniu ekranami małopolskich kin zawładną znakomici animatorzy i kino zrodzone z ich wyobraźni.

Do tej pory widzowie w Krakowie, Tarnowie i w Nowym Sączu zobaczyli już 3 części cyklu:  „Krakowskie skandale”, „Łowców nagród” i  „Opowieści o człowieku”. W tym miesiącu spośród filmów, które swego czasu oczarowały oraz poruszyły publiczność i jurorów, wybraliśmy animacje.  Kiedyś, artyści za pomocą ołówka czy pędzla wyczarowywali fantastyczne światy na białym płótnie. Potem znaleźliśmy sposób na ożywianie tych obrazków. Dziś, technika komputerowa sprawia, że praktycznie każdy może zostać autorem filmu animowanego. Jednak komputer to tylko narzędzie, bowiem wizje (nie)zwykłych światów lęgną się w głowach artystów, a bogactwo dostępnych technik animacji tylko pomaga przedostać im się do naszej rzeczywistości.

 

Dyrektor Krzysztof Gierat mówi o styczniowym pokazie: Od pierwszej edycji festiwalu w konkursowe szranki stawały filmy animowane i dokumentalne. I choć dokument ostatnimi laty dominuje, to szeroko pojęte kino wyobraźni nadal jest znakiem jakości prezentowanych w Krakowie tytułów, niejako ponad gatunkami. Niektóre z tych dzieł trudno gatunkowo zdefiniować. To kino autorskie, skala talentu twórców powoduje, że po latach nie zapominamy o kinie Wiszniewskiego, czy Szulkina. Dziś wracamy do filmów, bez których trudno byłoby sobie wyobrazić krakowski seans i w roku 1963, i 1981, ale także w nowym XXI wieku.

 

 

Na styczniowe pokazy pt. „Kino wyobraźni” złoży się 8 filmów (czas trwania projekcji 105’):

LABIRYNT, reż. Jan Lenica, Polska 1962, 14’ – Złoty Smok 1963

To jeden z najbardziej rozpoznawalnych i utytułowanych filmów polskich. W ankiecie festiwalu w Annecy (1973) znalazł się w pierwszej piątce najlepszych animacji świata. Filozoficzna refleksja o wędrówce uskrzydlonego człowieka w labiryncie strasznego i fascynującego zarazem miasta. Lenica został w roku 1999 laureatem krakowskiego Smoka Smoków za całokształt twórczości.

 

DZIEWCĘ Z CIORTEM, reż. Piotr Szulkin, Polska 1975, 14’ – Nagroda FIPRESCI 1976

Twórca polskiego science fiction jeszcze przed swą słynną fabularną tetralogią. Zafascynowany kulturą ludową tworzy dwa kapitalne dzieła, które niezwykle udanie trawestują ludowe ballady: „Dziewcę z ciortem” i „Oczy uroczne”. Pierwsze z nich stało się wydarzeniem w Krakowie, a ballada o Kasi, co zeszła na złą drogę i w piekle musi odpokutować swe grzechy, nie pozostawiła nikogo obojętnym.

 

OSTRY FILM ZAANGAŻOWANY. NON CAMERA, reż. Julian Józef Antonisz, Polska 1979, 7’ – Brązowy Smok, Złoty Lajkonik 1980

Krakowianin. Tego twórcy nie można było podrobić. Rysował i malował bezpośrednio na taśmie filmowej, sam pisał muzykę. Jego kroniki noncamerowe robiły furorę nie tylko w Polsce. W ostro zaangażowanej balladzie bronił w prześmieszny sposób kulturotwórczej roli likwidowanych okrągłych kiosków ulicznych, które – o dziwo – wróciły w ostatnich latach na krakowski rynek.

 

ELEMENTARZ, reż. Wojciech Wiszniewski, Polska 1976, 8’ – Złoty Lajkonik oraz Nagroda za muzykę i oprawę plastyczną, Specjalny Dyplom Honorowy i Srebrny Smok za zdjęcia, Nagroda FIPRESCI 1981

Deszcz nagród dla „Elementarza” i „Stolarza”, filmów wyprodukowanych w 1976 roku i położonych na półkach, spadł na genialnego twórcę tuż po jego śmierci, podczas bodaj najciekawszego festiwalu czasów komuny. Zachłyśnięcie wolnością czuło się wówczas w każdym kąciku kina Kijów, a szczególnie podczas projekcji tej bezpardonowej wiwisekcji stanu świadomości Polaka lat 70 –tych.

 

FILM ANIMOWANY, reż. Alexander Sroczyński, Polska 1982, 19’ – Brązowy Lajkonik 1983

Krakowianin. Nim wyjechał za ocean, zaznaczył swoją obecnością kilka edycji festiwalu i jako niepowtarzalny autor, i jako sprawca poza ekranowych wydarzeń, przemierzając choćby foyer kina Kijów w stroju arabskiego szejka i ciągnąc na łańcuchu swą poddaną. „Film animowany” to jego artystyczne credo pełne sarkastycznego i absurdalnego humoru, to fantastyczna żonglerka gagami i cytatami z przeciwstawnych gatunków filmowych.

 

AŻIOTAŻ BILETÓW NA CZAS, reż. Alina Skiba, Polska 1984, 20’ – Nagroda za oprawę plastyczną dla Aliny Skiby i Nagroda za muzykę dla Zygmunta Koniecznego 1985

W odpychająco szarym roku orwellowskim powstaje film, który jest gejzerem wolności artystycznej. Adaptacja prozy Brunona Schulza podbija Europę, zdobywając Grand Prix na najbardziej renomowanym festiwalu filmów krótkich w Clermont-Ferrand. To małe arcydzieło kongenialnie przenosi słowo autora z Drohobycza w sferę obrazów i muzyki. Na ekranie Kazimierz, którego już nie ma.

 

DOTAŃCZYĆ MROKU, reż. Andrzej Warchał, Polska 1986, 10’ – Brązowy Lajkonik 1987

Krakowianin, legendarny artysta Piwnicy Pod Baranami, był twórcą osobnym. Jego filmy to na ogół metaforyczne refleksje o ludzkiej egzystencji. Także i ten zatrzymuje się nad losem człowieczym, taniec stanowiąc metaforą życia – od narodzin aż po kres. Jak często u tego reżysera muzyczne rondo Zygmunta Koniecznego porządkuje sekwencje w nawracające obrazy.

 

REFRENY, reż. Wioletta Sowa, Polska 2007, 13’ – Srebrny Smok, Srebrny Lajkonik, Nagroda FIPRESCI 2008

Krakowianka. Deszcz nagród w Krakowie i triumfalny pochód po festiwalach świata potwierdził rangę krakowskiej szkoły animacji i tej spod znaku SFA, i tej pod auspicjami ASP. Miniatura poetycka o kobiecie w trzech postaciach, utkana misternie z ziaren piasku, muzyki i szeptu, gdzie niczym proustowskie magdalenki, powracają obrazy ułożone w splot życia.

  

12 stycznia / 18.00 / Kino Mikro, Kraków

18 stycznia / 18.00 / Kino Sfinks, Kraków

21 stycznia / 20.00 / Kino Millennium, Tarnów

26 stycznia / 18.00 / Kino Sokół, Nowy Sącz

28 stycznia / 19.00 / Kino Pod Baranami, Kraków

Aktualizacja: projekcja w Kinie Pod Baranami odbędzie się o godz. 19.10.