Izraelska adwokatka broniąca palestyńskich terrorystów, serbski pisarz jako rzecznik Aborygenów, polscy uchodźcy znajdujący schronienie w Afryce, a do tego ludzie i zwierzęta we wspólnym losie. Każdego roku międzynarodowy konkurs filmów dokumentalnych Krakowskiego Festiwalu Filmowego ukazuje najbardziej elektryzujące historie i fascynujących bohaterów ze wszystkich stron świata.
-Wiele spośród konkursowych dokumentów na pewno skomplikuje widzowi obraz świata. Ich tematem są mury, które wznosimy we własnych głowach, życie w cieniu niedawno minionych wojen czy zmartwychwstałe duchy przeszłości – czasami straszne, czasami groteskowo śmieszne. W naszym konkursie znalazło się miejsce na filmy mistrzów i dzieła debiutantów, obserwacje rzeczywistości i dokumenty kreacyjne, a także na zupełnie nowy gatunek dokumentalny. – komentuje wybór selekcjonerka, Anita Piotrowska.
Wśród filmów konkursowych znajdą się dwie polskie produkcje. Pierwsza z nich otworzy tegoroczny Festiwal. “Wiatr. Thriller dokumentalny” w reżyserii Michała Bielawskiego obserwuje jak nadejście niszczycielskiej wichury mąci życie mieszkańców Podhala, wpływa na samopoczucie zwierząt i pozostawia trwałe rany w naturze. Drugi polski tytuł “O zwierzętach i ludziach” Łukasza Czajki, to dramatyczna, pełna fascynujących archiwaliów, opowieść o małżeństwie Żabińskich, którzy podczas okupacji przechowywali w warszawskim Zoo około 300 uciekinierów z getta do czasu wybuchu Powstania Warszawskiego, kiedy dom dla dzikich zwierząt przestał być azylem dla upodlonych żydowskich wraków ludzkich.
Silną reprezentację w programie tegorocznego Festiwalu stanowią filmy izraelskie. “Adwokatka” (reż. Rachel Leah Jones, Philippe Bellaiche) to filmowy portret wyjątkowej prawniczki, która poświęciła całe zawodowe życie walce o prawa człowieka. Izraelka, Lea Tsemel narażając zarówno siebie, jak i członków rodziny, od 50 lat niestrudzenie broni przed sądem oskarżanych o terroryzm Palestyńczyków. Unes, bohater filmu “Przy łóżku kolaboranta” (reż. David Ofek, Tal Michael) jest podobnie jak Lea zdrajcą w oczach swoich pobratymców. Przed laty zhańbił swoją arabską rodzinę, godząc się na współpracę z izraelskimi służbami specjalnymi. W obliczu śmierci zmaga się ze strachem, wstydem i poczuciem winy.
Adwokatka reż. Rachel Leah Jones Philippe Bellaiche 
Czwarte królestwo reż. Àlex Lora Cercós Adan Aliaga 
Przy łóżku kolaboranta reż. David Ofek, Tal Michael
Z kolei tytułowa “Siostra Mussoliniego” (reż. Juna Sulieman) przeżyła tak wiele lat, że jej biografią można by obdzielić kilka arabskich kobiet. Choć zamknięta w czterech ścianach, próbuje nadal sprawować kontrolę nad światem. Sędziwa dama z Nazaretu nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa i w obiektywie własnej wnuczki prezentuje swoje, jedynie słuszne poglądy.
Burmistrz kalabryjskiego Riace w dokumencie “Teraz jest świetnie” (reż. Carin Goeijers) znalazł sposób na wyludnianie się miasteczka: pozwolił na osiedlenie się tam uchodźców. Kiedy władze przestały finansować wzorcowy projekt, doprowadziło to do zniszczenia nowo powstałej społeczności. Jedną z tragicznych ofiar tej zmiany stała się młoda Nigeryjka. W “Granicy”, w reżyserii znakomitego austriackiego dokumentalisty Nikolausa Geyrhaltera, poznajemy malowniczy i sielski Tyrol, który stał się scenerią zmian zachodzących w dzisiejszej Europie w związku z zamknięciem granicy między Austrią a Włochami, by zatamować napływ uchodźców. Z relacji mieszkańców regionu, lecz także turystów, wyłania się obraz różniący się od medialnych doniesień.
O uchodźcach z innej perspektywy i w innej epoce opowiada za pomocą niepublikowanych wcześniej archiwaliów i osobistych filmowych dzienników Jonathan Kolodziej Durand, reżyser dokumentu “Naszą ojczyzną jest pamięć”, który wyrusza z kamerą w pełną tajemnic i niedomówień podróż śladami swojej babci Polki, jednej z miliona wywiezionych na Syberię w czasie II Wojny Światowej i jednej z dziesiątków tysięcy, która przebyła pół świata, by znaleźć schronienie we wschodniej Afryce. Współcześnie na obrzeżach Nowego Jorku, pośród ton zużytego plastiku, toczy się życie innych emigrantów, kilkorga wyrzutków, bohaterów “Czwartego królestwa” (reż. Àlex Lora Cercós, Adan Aliaga), którym nie spełnił się „amerykański sen”. Pracując przy segregacji odpadów, zastanawiają się nad naturą Wszechświata, rozpamiętują swoje słabości i klęski, niańczą bezdomne kocięta i… nadal marzą, a towarzyszą im sceny teatralne zespołu o swojsko brzmiącej nazwie Dzieci Theatre.
Granica reż. Nikolaus Geyrhalter 
Miasto psów reż. Jesse Alk 
Spalone wzgórze reż. Juan Pablo Ruiz
Pełne śmieci i brudne ulice Kalkuty to przestrzeń życia innych ekscentryków. “Miasto psów” (reż. Jesse Alk) ukazuje kilku opiekunów indyjskich ulicznych psów. Z kalejdoskopowych obrazów wyłania się świat smutny i budujący zarazem. Nieco innym dziwakiem jest serbski pisarz Sreten Božić (“Wongar” reż. Andrijana Stojko), który opiekuje się sześcioma oswojonymi psami dingo i z dala od zgiełku cywilizacji, na obrzeżach australijskiego buszu poszukuje bliskiego kontaktu z naturą i z tymi, którzy odeszli.
“Kabul, miasto na wietrze” (reż. Aboozar Amini) to jedno z najbardziej niespokojnych miast na świecie, które próbuje mimo wszystko żyć normalnie. W równoległych wątkach poznajemy kierowcę Abasa, którego autobus często się psuje, i dwójkę chłopców, którzy muszą sobie radzić pod nieobecność ojca. Ten współczesny portret Afgańczyków koresponduje w niezwykle emocjonujący sposób ze światem amerykańskich weteranów wojny w Afganistanie, których historie przepełnione bólem i traumami poznamy w filmie “Stres” Floriana Barona.
30-letni mężczyzna z niewielkiej wioski na północy Iranu, to bohater filmu “Dom dla ciebie” (reż. Mahdi Bakhshi Moqadam). Na przekór życiowym tragediom, śmiertelnej chorobie i bankructwu podejmuje nowe, pełne wyzwań życiowe decyzje. Bohaterki argentyńskiego dokumentu “Spalone wzgórze” (reż. Juan Pablo Ruiz) wyruszają w podróż w poszukiwaniu swojej babci i matki – ostatniej osadniczki opuszczonego regionu i odkrywają na nowo swoje inkaskie korzenie na zapomnianych ziemiach przodków.
“Chór ciepłowników” w reżyserii Nadii Parfan opowiada o przedsiębiorstwie energetyki cieplnej z Iwano-Frankiwska, które dba o potrzeby kulturalne swoich pracowników. Raz w tygodniu mogą oderwać się od codziennej rutyny, zdezelowanej infrastruktury i uciążliwych klientów, by wziąć udział w próbach zakładowego chóru. Śpiewane przez nich pieśni ludowe i patriotyczne stają się pomostem między minioną komunistyczną erą, a nową rzeczywistością polityczno-gospodarczą. Pomagają złagodzić szok transformacji i przez chwilę po prostu być ze sobą razem – jak za dawnych czasów.
Krakowski Festiwal Filmowy, jako jedyny w Polsce znajduje się w bardzo prestiżowej grupie festiwali kwalifikujących do Oscara w kategorii pełnometrażowych dokumentów. Jest także w renomowanym gronie festiwali rekomendujących pełnometrażowe filmy dokumentalne do Europejskiej Nagrody Filmowej. Festiwal posiada akredytację FIAPF oraz znak jakości EFFE Label.
Lista filmów zakwalifikowanych do konkursu dokumentalnego:
- “Adwokatka” / “Advocate”, reż. Rachel Leah Jones, Philippe Bellaiche, 110’, Izrael, Kanada, Szwajcaria, 2019
- “Chór ciepłowników” / “Heat Singers”, reż. Nadia Parfan, 64’, Ukraina, 2019
- “Czwarte królestwo” / “The Fourth Kingdom”, reż. Àlex Lora Cercós, Adan Aliaga, 83’, Hiszpania, USA, Meksyk, 2019
- “Dom dla ciebie” / “A House for You”, reż. Mahdi Bakhshi Moqadam, 70’, Iran, 2019
- “Granica” / “The Border Fence”, reż. Nikolaus Geyrhalter, 112’, Austria, 2018
- “Kabul, miasto na wietrze” / “Kabul, City in the Wind”, reż. Aboozar Amini, 85’, Holandia, Afganistan, Niemcy, Japonia, 2018
- “Miasto psów” / “Pariah Dog”, reż. Jesse Alk, 77’, USA, 2019
- “Naszą ojczyzną jest pamięć” / “Memory Is Our Homeland”, reż. Jonathan Kolodziej Durand, 90’, Kanada, 2018
- “O zwierzętach i ludziach” / “Of Animals and Men”, reż. Łukasz Czajka, 55’, Polska, 2019
- “Przy łóżku kolaboranta” / “Around the Bed of a Dying Collaborator”, reż. David Ofek, Tal Michael, 51’, Izrael, 2018
- “Siostra Mussoliniego” / “Mussolini’s Sister”, reż. Juna Sulieman, 71’, Izrael, 2018
- “Spalone wzgórze” / “Cerro Quemado”, reż. Juan Pablo Ruiz, 63’, Argentyna, 2019
- “Stres” / “Stress”, reż. Florian Baron, 83’, Niemcy, USA, 2018
- “Teraz jest świetnie” / “But Now Is Perfect”, reż. Carin Goeijers, 55’, Holandia, 2018
- “Wiatr. Thriller dokumentalny” / “The Wind. A Documentary Thriller”, reż. Michał Bielawski, 75’, Polska, Słowacja, 2019
- “Wongar” / “Wongar”, reż. Andrijana Stojković, 60’, Serbia, 2018