Europejska poetka wolności, walcząca o rodzinę aktorka, przyszły święty o hipnotyzującym spojrzeniu i mnich, który porzucił syna. Z pięciu filmowych spojrzeń na współczesną Rumunię wyłania się kraj pełen kontrastów, w którym nowoczesność ściera się z tradycją, sacrum z profanum, a przeszłość nie daje o sobie zapomnieć.
Nigdy nie byli pewni że wiosna powróci,
Zakopani w zaspach,
Nie wiedzieli czy słońce zdoła jeszcze
Je roztopić
I co roku czekali poruszeni, by ujrzeć
Czy pączki znów się otworzą.
Ana Blandiana, Aglomeracja, tłum. Joanna Kornas-Warwas
Fragment wiersza “Aglomeracja” Any Blandiany, bohaterki jednego z filmów, jest doskonałym mottem do naszego przeglądu. Można go czytać w odniesieniu do kraju i jego historii lub interpretować jako wyraz niepokoju każdego z bohaterów, tej mini społeczności, którą trudno traktować jako reprezentację narodu, ale jej trosk i nadziei doświadcza wielu mieszkańców Rumunii. – komentuj dyrektor festiwalu Krzysztof Gierat.
Kinematografia rumuńska od kilku lat zachwyca jurorów międzynarodowych festiwali i kinową publiczność. Nazwiska takie jak Radu Jude, Cristian Mungiu czy Cristi Puiu kojarzą się z bardzo dobrym, społecznie zaangażowanym kinem, nierzadko rozliczającym się z przeszłością. Cykl Fokus na Rumunię, to doskonała okazja, by już tej wiosny sprawdzić, o czym opowiadają tamtejsze filmy dokumentalne i czy są równie znakomite, co nagradzane fabuły.
Tradycja
W arystokratycznych, transylwańskich rodach istnieje tradycja przekazywania kielicha. Niepozorny przedmiot, relikt z przeszłości, który wydaje się być antropologiczną ciekawostką w tamtejszych rodzinach pełni ważną funkcję. To herb, symbol prestiżu, który może trafić tylko do męskich potomków rodziny. Młode aranżowane małżeństwa, takie jak te z dokumentu “Kielich. O synach i córkach” w reżyserii Cataliny Tesar i Dany Bunescu, zmagają się z ogromną presją, jaką jest spłodzenie syna. Kłopoty z zajściem w ciążę czy urodzenie córki, prowadzą do konfliktów rodzinnych, a nawet grożą końcem związku. Aby uniknąć tragedii młode kobiety decydują się na aborcję selektywną.
Nadzieja
Czy poezja może zagrażać dyktaturze? Wiersze, które pisała Ana Blandiana nie tylko oburzały Nicolae Ceaușescu i jego świtę, ale przede wszystkim poruszały i zachwycały czytelników oraz pasjonatów literatury także spoza komunistycznej Rumunii. Poezja legendarnej autorki przekraczała granice, jej tomiki wierszy ukazywały się na Zachodzie, a ona mimo możliwości postanowiła zostać w kraju. Skromna, uśmiechnięta bohaterka “Między ciszą a grzechem”, nie czuła się politycznym autorytetem, choć niektórzy widzieli w niej członkinię rządu po upadku dyktatora. Jak pokazuje film Diany Nicolae nowy ustrój nie zmienił poetki, która pozostała wierną sobie i krytyczną wobec władzy, mistrzynią słowa.
To nie polityka, a partner okazał się być zagrożeniem dla bohaterek “Zbyt blisko”. Nie pił, pochodził z szanowanej rodziny i co niedzielę uczestniczył we mszy. Kiedy aktorka Andrea się z nim związała, miała już za sobą nieudaną relację, której owocem była dorastająca córka. W nowym związku wszystko wydawało się układać, wspólny dom na wsi, oczekiwanie na narodziny dziecka. To wszystko się wali, kiedy Andrea poznaje prawdę o niebezpiecznych skłonnościach partnera. Mężczyzna trafia do więzienia, z którego, ku przerażeniu bohaterki i jej córki, a ku uciesze sąsiadów przekonanych o jego niewinności, ma właśnie wyjść. Reżyser Botond Püsök towarzyszy Andrei w najtrudniejszych momentach, kiedy ta, postanawia zawalczyć o sprawiedliwość oraz o lepszą przyszłość dla swojej rodziny.
Wiara
Wsiadajcie do autobusu, jedziemy na pielgrzymkę! Aleksander Solomon w swoim dokumencie “Życie pozagrobowe ojca Arseniego” zabiera widzów w fikcyjną podróż śladami prawdziwego przyszłego świętego. Już sama fotografia przykuwa wzrok, widzimy na niej twarz młodego przystojnego mnicha o hipnotyzującym spojrzeniu. A do powielanej podobizny dochodzą pogłoski o jego męczeńskiej śmierci. To wszystko sprawia, że o Arsenim Bocce trudno zapomnieć. Nic dziwnego, że prześladowany przez komunistyczną władzę duchowny, po latach stał się nie tylko symbolem walki z okrutnym ustrojem, ale naczelnym rumuńskim cudotwórcą do którego modlą się rzesze wiernych.
Wiara sporo namieszała w przeszłości reżysera dokumentu “Ojcze nasz”. Pojawienie się na świecie dziecka prowokuje przyszłych rodziców do konfrontacji z własnymi bliskimi. Dla obojga nie jest to łatwe, bo pochodzą z rozbitych rodzin. Paula odbywa kilka zachowawczych rozmów online, ale jej partner, reżyser filmu Andrei Dascalescu, który kilka lat temu stracił matkę, ojca postanawia poinformować osobiście. Andrei udaje się w wyjątkową podróż aż do klasztoru znajdującego się u podnóża góry Athos. To tam przed laty swoje miejsce na ziemi odnalazł jego tata, dziś oddany wierze, mnich. Reżyser filmu ma ogromne oczekiwania, chciałby nadrobić stracony czas, zrozumieć decyzję ojca, a przede wszystkim dowiedzieć się, jak samemu zostać lepszym rodzicem.
Filmy w sekcji Fokus na Rumunię:
- Życie pozagrobowe ojca Arseniego / Arsenie. An Amazing Afterlife, reż. Alexandru Solomon, Rumunia, Luksemburg, 95’, 2023
- Między ciszą a grzechem / Between Silence and Sin, reż. Diana Nicolae, Rumunia, USA, 98’, 2024
- Kielich. O synach i córkach / The Chalice. Of Sons And Daughters, reż. Catalina Tesar, Dana Bunescu, Rumunia, 84’, 2022
- Ojcze nasz / Holy Father, reż. Andrei Dascalescu, Rumunia, 75’, 2020
- Zbyt blisko / Too close, reż. Botond Püsök, Rumunia, 85’, 2022
Produkcje rumuńskie zostały również zaproszone do dwóch sekcji konkursowych.
Partnerem sekcji Fokus na Rumunię jest Rumuński Instytut Kultury w Warszawie. Wydarzenie odbywa się ramach Sezonu Kulturalnego Rumunia-Polska 2024-2025.
Karnety na 64. Krakowski Festiwal Filmowy już w sprzedaży!
Krakowski Festiwal Filmowy jest na ekskluzywnej liście wydarzeń filmowych kwalifikujących do Oscara® w kategoriach krótkometrażowych (fabuła, animacja, dokument) oraz pełnometrażowego filmu dokumentalnego, a także rekomenduje do Europejskiej Nagrody Filmowej w tych samych kategoriach.
Festiwal realizowany jest ze środków: Gminy Miejskiej Kraków, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Programu Kreatywna Europa Komisji Europejskiej, Województwa Małopolskiego. Współorganizatorem jest Stowarzyszenie Filmowców Polskich.
64. Krakowski Festiwal Filmowy odbędzie się w kinach od 26 maja do 2 czerwca 2024 roku oraz online na KFF VOD od 31 maja do 16 czerwca 2024 roku.